27 stycznia 2025 roku przypada Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Data ta, będąca rocznicą wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, jest symbolicznym momentem, w którym cały świat oddaje hołd ofiarom reżimu hitlerowskiego. Tegoroczne obchody, będące również 80. rocznicą wyzwolenia Auschwitz, skupiają się na podkreśleniu znaczenia pamięci historycznej oraz upamiętnieniu nie tylko sześciu milionów Żydów, ale także innych grup prześladowanych przez nazistów.
Wśród tych grup znajdują się osoby często określane jako „zapomniane ofiary” – Świadkowie Jehowy, którzy cierpieli i ginęli z powodu swoich przekonań religijnych.
Prześladowania Świadków Jehowy pod rządami Trzeciej Rzeszy
Świadkowie Jehowy byli jedyną grupą chrześcijan oznaczaną w obozach koncentracyjnych specjalnym symbolem – fioletowym trójkątem. Prześladowania tej grupy wynikały z ich nieugiętej postawy wobec nazistowskiego reżimu. Odmawiali oddawania honorów „Heil Hitler”, służby wojskowej, a także udziału w jakichkolwiek działaniach wspierających ideologię nazistowską. Jak wyjaśnia Ryszard Jabłoński, rzecznik Świadków Jehowy:
„W czasach Trzeciej Rzeszy, Świadków Jehowy prześladowano wyłącznie ze względu na przekonania religijne. Co istotne, hitlerowcy dawali im możliwość wyboru i wyjścia na wolność, ale pod warunkiem, że wyrzekną się swojej wiary i poprą nazistowski reżim. Oni jednak odważnie trzymali się chrześcijańskich wartości – zachowywali lojalność wobec Boga i okazywali miłość innym ludziom”.
Obozy koncentracyjne a świadectwo wiary
Według danych Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, Świadkowie Jehowy znajdowali się wśród pierwszych więźniów Auschwitz. Co najmniej 35% z setek osadzonych Świadków zginęło. W warunkach obozowych trzymali się swoich zasad moralnych, co budziło szacunek nawet wśród innych więźniów. Anna Pawełczyńska, była więźniarka Auschwitz, pisała o nich:
„Była to grupa więźniów stanowiąca zwartą siłę ideologiczną, która wygrała swą walkę z hitleryzmem”.
Profesor Detlef Garbe, były dyrektor Miejsca Pamięci Obozu Neuengamme, podkreśla, że przez wiele lat Świadkowie Jehowy byli pomijani w dyskusji o ofiarach nazizmu:
„Świadkowie Jehowy należą do tzw. zapomnianych ofiar hitleryzmu. Przez dziesięciolecia byli pomijani, mimo że spora liczba Świadków Jehowy cierpiała prześladowania i poniosła śmierć”.
Prześladowania w liczbach
Według dostępnych danych, skutki nazistowskich prześladowań wobec Świadków Jehowy przedstawiają się następująco:
- 13 400 spośród 35 000 Świadków Jehowy w okupowanej Europie stało się ofiarami prześladowań.
- 11 300 osób zostało aresztowanych.
- 4 200 osób trafiło do obozów koncentracyjnych.
- 1 250 dzieci Świadków Jehowy cierpiało wskutek prześladowań, w tym 600 dzieci odebrano rodzicom.
- Co najmniej 72 osoby poddano eutanazji.
- 1 600 osób zginęło w wyniku nazistowskich represji.
Świadkowie Jehowy dzisiaj
Obecnie Świadkowie Jehowy angażują się w edukację społeczną na temat Holokaustu. Na oficjalnej stronie JW.ORGmożna znaleźć materiały, które przybliżają tę trudną historię, w tym relacje naocznych świadków i badania historyczne. Ich działalność przypomina o uniwersalnych wartościach takich jak odwaga, wiara i lojalność wobec zasad moralnych.
Pamięć i przestroga dla przyszłych pokoleń
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu to nie tylko hołd dla ofiar, ale również przestroga, by podobne tragedie nigdy więcej się nie powtórzyły. Historia Świadków Jehowy, którzy mimo prześladowań pozostali wierni swoim przekonaniom, jest świadectwem niezwykłej siły ducha w obliczu niewyobrażalnych cierpień.
Pamiętajmy o nich – tych zapomnianych ofiarach hitleryzmu – i uczmy się z ich postawy, aby każdy człowiek mógł żyć w świecie wolnym od nienawiści i przemocy.
Film Fioletowe Trójkąty
Fioletowe trójkąty — „Zapomniane ofiary” reżimu nazistowskiego